Huragan, który wystąpił w dn. 17 czerwca ubiegłego roku, dokonał rozległych zniszczeń w naszych drzewostanach. Tego dnia zostało powalonych, wyłamanych lub uszkodzonych w inny sposób ok.

60 000 m³ drzew. Wichura niszczyła drzewa wszystkich gatunków występujących w Puszczy, w szczególności w drzewostanach najstarszych wiekowo, lecz także duże straty wystąpiły w drzewostanach dojrzewających lub w młodnikach. Rozmiar szkód systematycznie zwiększał się, gdyż kolejne nawałnice, jakie występowały w ubiegłym roku, powalały kolejne drzewa uprzednio uszkodzone w umiarkowany sposób. Znacznym uszkodzeniom uległy również drzewostany objęte ochroną w rezerwatach przyrody oraz strefach ochronnych bociana czarnego. Suma strat zarówno gospodarczych jak i ekologicznych była bardzo wysoka. Najbardziej ucierpiały tereny 2 Leśnictw położonych w zachodniej części Nadleśnictwa, tj.: Adamowa i Karpówki, w których wystąpiło 60% ogólnej masy wywrotów.

W rocznicę katastrofy pragniemy poinformować o efektach działań prowadzonych przez Nadleśnictwo w celu usunięcia skutków katastrofy.

Pierwszym działaniem podjętym przez Nadleśnictwo było udrożnienie głównych dróg gospodarczych, w tym w szczególności  dróg pełniących funkcję dojazdów p.poż., co umożliwiłoby podejmowanie akcji ratowniczych w przypadku wystąpienia ewentualnych pożarów ( wystąpienie klęskowego huraganu poprzedzone było falą wysokich temperatur i susz, które doprowadziły do stanu wysokiego zagrożenia pożarowego), a także przystąpienie do dalszych działań.

W następnej kolejności Nadleśniczy powołał Zespół Kryzysowy, który po szczegółowej analizie sytuacji zawnioskował o następujące działania:

- ustalenie terminów wykonania szczegółowej inwentaryzacji szkód,

- wstrzymanie wykonywania wszelkich cięć planowych na terenie Nadleśnictwa,

- ustalenie priorytetów w zakresie usuwania drewna pohuraganowego: przyjęto założenie usuwania w pierwszej kolejności drewna gatunków iglastych ze względu na tendencje do szybkiego opanowywania ich przez szkodniki wtórne i patogeny grzybowe oraz związaną z tym deprecjację drewna,

- wprowadzenie zakazu wstępu do lasu w terenach gdzie występowały największe zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego,

- ustalono harmonogramy pozyskania wiatrołomów dla poszczególnych Leśnictw, w korelacji z możliwościami zbytu drewna w zakresie Umów Sprzedaży zawartych na 2017r., ustalono zakres wyrabianych sortymentów drzewnych,

- dokonanie czasowych zmian kadrowych celem wspomożenia Leśnictw najdotkliwiej dotkniętych skutkami katastrofy,

- uzgodnienia w zakresie pracy Zakładów Usług Leśnych – przesunięcia dotyczące najpilniejszych prac a także pracy maszyn wielooperacyjnych,

- wnioskowanie o wyłączenie z użytkowania mocno zniszczonych d-stanów w Kompleksie „Grądy", które ze względu na swoje walory przyrodniczo-ekologiczne pozostaną, jako drzewostan referencyjny,

Intensywne prace pozyskaniowe prowadzone wg powyższych założeń trwały do końca ubiegłego roku, a w przypadku Leśnictw Karpówka i Adamów również w I kw. roku bieżącego. W efekcie pozyskane zostało ponad 52 500 m³ drewna pohuraganowego, które zostało już w całości rozchodowane ( sprzedane i wywiezione z lasu) – ok. 7000 m³ drewna z wywrotów i złomów zostało pozostawione w lesie do całkowitego rozkładu, w ramach ochrony bioróżnorodności ( w tym we wspomnianym Kompleksie „Grądy" ponad 5 tys. m^3, a także wywroty, które wystąpiły na terenach rezerwatów przyrody^).

Tak rozległe szkody udało się usunąć bardzo sprawnie dzięki szerokiemu zastosowaniu do wymienionych prac maszyn wielooperacyjnych ( harwesterów i forwarderów). Należy bowiem nadmienić, że usuwanie złomów i wywrotów to najtrudniejsze i najbardziej niebezpieczne prace z zakresu pozyskiwania drewna – na szczęście udało się je wykonać unikając wypadków przy pracy.

Kolejnym bardzo ważnym zadaniem do zrealizowania przez Nadleśnictwo było wykonanie odnowień w terenach gdzie szkody huraganowe miały charakter wielkogrupowy lub płatowy ( wystąpiła tam konieczność wykonania rębni sanitarnych, czyli całkowitego usunięcia zniszczonych d-stanów).

Wiosną br. zostało  odnowione 36 ha powierzchni poklęskowych – na jesień pozostało jeszcze do odnowienia prawie 7 ha takich powierzchni. Nie jest to całość prac odnowieniowych, gdyż dotyczyły one również tzw. luk drzewostanowych ( tzn. fragmentów d-stanu, w których powierzchnia do odnowienia zawierała się pomiędzy 0,05 – 0,50 ha)   - część z takich powierzchni została pozostawiona do odnowień naturalnych ( po uprzątnięciu drewna i rozdrobnieniu gałęzi zostało zainicjowane odnowienie naturalne poprzez wykonanie specjalnego przygotowania gleby). Najprawdopodobniej na takich pozycjach  będziemy mogli  jeszcze w br. przeprowadzić procedurę uznania odnowień – sprzyjało temu bardzo dobry urodzaj szyszek So oraz dobre warunki wilgotnościowe, sprzyjające wschodom i rozwojowi siewek.

Kolejnym etapem, który potrwa przez kilka najbliższych lat, będą prace pielęgnacyjne służące m.in. ochronie sadzonek przed chwastami i popieraniu docelowych składników przyszłych młodników, ochronie przed szkodnikami owadzimi, patogenami grzybowymi oraz szkodami od zwierzyny łownej ( poziom szkód w uprawach poklęskowych wskazuje na konieczność zabezpieczenia ich poprzez zagrodzenie części upraw przed zwierzyną).

Dla wykonania w/w czynności został opracowany w Nadleśnictwie specjalny Program Zagospodarowania powierzchni poklęskowych, który będzie realizowany przez najbliższe lata.

Pamiętajmy również, że w lipcu 2015 r. wystąpiły w Nadleśnictwie  również rozległe szkody huraganowe – ich rozmiar wyniósł powyżej 10 tys. m³ drewna. Zatem w sumie w ciągu dwu ostatnich lat łączny rozmiar uszkodzonych drzewostanów wynosi ponad 70 tys. m³, co obligowało Nadleśnictwo do przygotowania tzw. Aneksu do obowiązującego Planu Urządzenia Lasu.

Nadmienić trzeba, że przez wiele lat różne klęski wywoływane przez czynniki abiotyczne omijały drzewostany Nadleśnictwa. W obecnej sytuacji, gdzie rok po roku doszło do poważnych katastrof, pracownicy Nadleśnictwa wnikliwie śledzą wszelkie prognozy pogody mając nadzieję, że podobne kataklizmy będą już omijać nasze tereny.